Thu Hoạch Cây Hoa Huệ

Hoa huệ được cắt rời khổi cây khi hoa còn búp. Nếu để một vài hoa trên cành đã nở thì bán không được giá. Vì rằng nhà vườn có thói quen cắt huệ ngày hôm trước hôm sau mới giao cho bạn hàng, vì vậy trong thời gian đó số hoa còn lại sẽ nở bung hết ra.

Cũng như cách thu hoạch hoa lay on. Huệ được cắt xong là được đặt dựng đứng trong thùng nước để giữ hoa được tươi lâu. Khi di chuyển thì người ta cuộn hoa vào bao tải đã nhúng nước…

Khi mua hoa huệ về nhà, trước khi đặt vào bình ta nên vạt bỏ một đoạn gốc cành, vì vết cắt từ trước có thể bị nhiễm khuẩn không thể chưng được lâu. Trong bình tất nhiên phải có chứa nước và nước này nên thay hằng ngày. Mỗi lần thay nước là thêm một lần vạt bớt thêm một đoạn gốc, nếu không gốc sẽ bị thúi (do nhiễm khuẩn) mà nước trong bình cũng không có mùi khó ngửi.

Bảo Quản Củ Hoa Huệ Giống

Sau một mùa trồng, các củ lớn được chọn để giống mùa sau cần được bảo quản tốt. Nên đem củ vào nhà, để vào nơi khô ráo thông thoáng và tránh làm trầy giập. Việc bảo quản như vậy trong suốt mấy tháng cũng không hư hao gì.

Nhổ Cỏ Dại Cho Cây Hoa Huệ

Do đất trồng huệ nhiều phân lại ẩm nên là môi trường quá tốt cho cỏ dại mọc tràn lan. Việc diệt cỏ dại nên thực hiện ngay sau mỗi lần thu hoạch hoa. Nếu để cho cỏ dại mọc nhiều và mọc cao thì có hai điều bất lợi: một là cỏ tranh giành thức ăn của cây trồng, hai là che bớt ánh sáng mà cây huệ thì đang cần đến.

Chăm Sóc Cho Cây Hoa Huệ

Trồng hoa huệ có  những việc cần phải làm như sau:

Nhổ Cỏ Dại Cho Cây Hoa Huệ

Tưới Nước Cho Cây Hoa Huệ
Bón Phân Cho Cây Hoa Huệ

Bảo Quản Củ Hoa Huệ Giống

Thu Hoạch Cây Hoa Huệ

Nhân Giống Cây Hoa Huệ

Hoa huệ trồng bằng củ. Củ giống do cây mẹ trước đây để lại cho mùa sau. Khi trồng chỉ một củ, nhưng hết mùa nhổ bỏ thì củ mẹ đó nẩy nở ra một gốc nhiều củ con. Chỉ lựa những củ to, còn củ mẹ và các củ quá nhỏ nên loại bỏ. Với huệ một lần trồng vài ba năm sau mới nhổ thì bụng củ lại càng lớn hơn nữa. Vì vậy trồng Huệ không lo thiếu giống.

Khi trồng, củ huệ được nhà vườn đặt xuống hố trồng sâu khoảng năm sáu phân so với mặt líp là vừa. Nếu củ đặt quá sâu thì củ chậm lên mầm, còn đặt quá cạn thì cây sau này sẽ không chặt gốc, dễ ngã đổ. Trong nghệ thuật trồng hoa huệ mà nhà vườn nào cũng biết đến là phải giữ làm sao cho cây huệ từ nhỏ đến lúc thu hoạch hoa phải đứng thẳng tắp. Nếu để cây mọc nghiêng, tức cành hoa cong vẹo sẽ bán không được giá.

Với huệ chỉ trồng một mùa rồi trồng lại thì khoảng cách giữa hai củ giống là 20 phân, còn huệ trồng liên tiếp vài ba năm thì khoảng cách phải rộng hơn, từ 25 đến 30 phân.

Một tháng sau tính từ ngày đặt củ giống cây con đã vươn lên được khoảng vài mươi phân rồi. Đây là lúc ta bắt đầu tưới thúc cho cây có sức mà lớn vượt lên.

Qua tháng thứ ba, trễ lắm là tháng thứ tư, Huệ bắt đầu trổ hoa. Trước tiên củ mẹ đâm chồi ra hoa trước thường là một bông lớn và hai bông nhỏ (bông cái và bông phụ). Đợt sau các củ con đâm tược ra bông. Kế đó là củ cháu…

Vì vậy đợt đầu thu hoạch quá ít, đợt kế tiếp thu hoạch nhiều hơn và càng những đợt sau số lượng hoa càng nhiều hơn nữa…

Tưới Nước Cho Cây Hoa Huệ

Trồng hoa huệ cũng rất cần nước tưới. Khi mới trồng và khi cây còn nhỏ thì mỗi ngày chỉ cần tưới một lần (mùa hạn) để giúp đất đủ ẩm, nhưng khi cây đã lớn vượt thì ngày phải tưới hai lần.

Bón Phân Cho Cây Hoa Huệ

Hoa huệ chịu nhất là phân hữu cơ, nhưng theo kinh nghiệm của nhà vườn thì chỉ có vùng Sông Bé và An Phú Đông bón phân hữu cơ hoa huệ mới tốt. Còn vùng Tiền Giang thì ngoài phân hữu cơ còn phải tăng cường thêm NPK.

Ông bà mình xưa trồng huệ bằng một loại phân khác, đó là phân da vôi và cho rằng phân da vôi thích hợp với cây huệ.

Người ta dùng da trâu da bò và lông trâu bò mua rẻ từ các lò thuộc da phế thải ra, đem về trộn chung với vôi Càn Long, ngâm với nước một thời gian rồi đem tưới cho Huệ.

Lúc nào không tìm được các nguyên liệu vừa kể thì người ta dùng xương trâu bò, thịt súc vật, long gà vịt trộn với ít vôi Càn Long, rồi ngâm vào nước lâu ngày cho “tiêu” ra mới đem tưới.

Phân hữu cơ gồm có phân chuồng hoại và phân bổi mục dùng bón lót, theo hình thức rải một lớp dày trên mặt líp, hoặc đào lỗ để đặc củ vào. Và để tưới thúc cho hoa tươi tốt, nhiều nhà vườn còn sử dụng phân u rê hòa với nước mà tưới từ lá xuống gốc.

Đất Trồng Cây Hoa Huệ

Hoa Huệ rất kén đất trồng, vì vậy không phải vùng nào trồng Huệ cũng tươi tốt được. Nói chung Huệ thích hợp với đất thịt nhẹ, đất sét pha. Đất phèn, mặn và không tơi xốp trồng huệ không được. Đất trồng huệ phải tương đối cao ráo, nếu đất thấp thì phải líp mới trồng được. Mặt khác, cần phải khai thông mương rãnh để quanh năm không được úng nước. Huệ chịu đất ẩm và trồng nơi thông thoáng, nhiều nắng, chứ không chịu rợp.

Do quá kén đất trồng nên huệ không được trồng đại trà ở mọi nơi. Đặc biệt, từ trước đến nay, chúng tôi nhận thấy chỉ có 2 vùng sau đây trồng huệ thành công nhất.

Vùng thứ nhất là Thuận An (Sông Bé – Bình Dương) và vùng An Phú Đông (Hóc Môn). Nhưng đất ở đây cũng không hợp lắm vì chỉ trồng từng mùa mà thôi. Nghĩa là tháng sáu tháng bảy bắt đầu trồng củ để tháng Tết Nguyên Đán thu hoạch hoa… Cho đến tháng năm tháng sáu năm sau lại phải nhổ lên làm đất trồng lại lứa khác. Vì rằng nếu có “tiếc của” mà khai thác tiếp thì hoa cũng không đạt, dù chịu khó bón nhiều phân thêm cũng vậy.

Vùng thứ hai là từ Bình Chánh đổ xuống Trung Lương Chợ Gạo (Bến Tre) được coi như là vùng đắc địa của hoa Huệ. Cây Huệ trồng ở các vùng này sống mạnh, cho hoa đạt yêu cầu. Đã thế chỉ cần một lần gieo củ mà thu hoạch liên tiếp được vài ba năm. Nếu chăm sóc tốt thời gian thu hoạch còn có thể kéo dài thêm ít năm nữa.

Cách Trồng Cây Hoa Huệ

Huệ trồng bằng củ. Có giống trồng một năm thì nhổ bỏ, rồi trồng lại lứa khác. Có giống trồng xuống một lần mà hưởng lợi được hai ba mùa, có khi hơn. Điều này có thể do cuộc đất, mà cũng có thể do từng giống.

Nước ta, từ trước đến nay chỉ trồng 2 giống huệ, đó là huệ đơn và huệ kép.

Huệ đơn còn gọi là huệ sẻ, cây tháp, hoa ngắn độ gang tay.

Huệ kép còn gọi là huệ trâu hay huệ tứ diện, cây mọc cao cả thước, hoa dày và dài đến ba bốn tấc.

Huệ sẻ tuy ngắn hoa nhưng được nhiều người ưa chuộng do tỏa hương thơm ngát. Còn huệ trâu tuy lớn cây, nhìn thì đẹp mã nhưng hương thơm không có, nên  ít người chọn mua về thờ cúng.

CÂY HOA HUỆ

Cây hoa huệ có tên khoa học Polianthes Tuberosa L. có chung họ với Thủy Tiên Amarilliaceae (hai loại hoa này trồng bằng cũ). Hoa huệ có xuất xứ từ Mehico, nhưng ngày nay được nhân giống khắp các châu lục.

Cũng như tại nhiều nước trên thế giới, hoa huệ tại nước ta được coi là loại hoa chỉ dùng để cúng Trời Phật và tổ tiên. Không ai dùng hoa huệ để làm quà mừng vì đó là chuyện đại kỵ.

Hoa huệ du nhập vào nước ta có lẽ trên dưới một thế kỷ nay thôi và thời nào cũng được đánh giá là giống hoa quý, bán được giá cao gấp mấy lần hoa vạn thọ, chỉ kém giá hơn hoa lay ơn phần nào mà thôi.

Người mình dùng hoa huệ vào mục đích thờ cúng là chính, cũng có thiểu số nhà dùng cắm vào lộc bình chưng trong phòng khách. Ngay việc trồng huệ tại vườn hoa gia đình cũng ít thấy, điều này do nhiều lý do, trong đó có việc hoa huệ quá kén đất trồng.